Steviolglycosiden (E960)

ongeveer 200 keer zoeter dan gewone suiker

Stevia is een plant (Stevia rebaudiana Bertoni) waarvan de bladeren een zoete smaak hebben. Andere namen die je weleens tegenkomt zijn ‘honingkruid’ en ‘suikerplantje’. De plant komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika (Paraguay, Argentinië, Brazilië), waar het al eeuwenlang als zoetstof wordt gebruikt. De bladeren werden onder andere in de thee gedaan. Tegenwoordig wordt stevia in vele delen van de wereld gekweekt, waaronder Azië, Europa en Noord-Amerika [1]. In het wild kan de plant ongeveer 80 cm hoog worden met kleine blaadjes met een lengte van 3-4 cm.

De zoete smaak komt van de steviolglycosiden die in de bladeren zitten. Ongeveer 7-15% van de gedroogde bladeren bestaat uit steviolglycosiden. De bekendste en meest voorkomende steviolglycosiden zijn stevioside (5-10%) en rebaudioside A (2-5%) [4]. Steviolglycosiden leveren nauwelijks tot geen calorieën, zijn tandvriendelijk, hebben een zoetkracht die gemiddeld zo’n 100 tot 300 keer sterker is dan die van suiker en beïnvloeden na inname de insuline- en bloedsuikerspiegel niet.

Verschillende soorten

Scheikundig gezien bestaan alle steviolglycosiden uit een ruggengraat van steviol. Het verschil is dat er verschillende aantallen en soorten suikermoleculen (glucose, fructose rhamnose, xylose, deoxyglucose) aan gebonden zijn. Iedere steviolglycosiden heeft zo zijn eigen smaakprofiel en zoetkracht (zie tabel 1). Het steviolglycoside stevioside bestaat bijvoorbeeld uit steviol met drie glucosemoleculen, terwijl rebaudioside A uit steviol bestaat met vier glucosemoleculen (zie figuur 1). Deze verschillen zijn belangrijk voor de ADI, wat later op deze pagina aan bod komt.

Figuur 1: Structuurformules van rebaudioside A, steviol en stevioside

Wanneer het over stevia als zoetstof gaat, gaat het om de steviolglycosiden, het extract dat uit de bladeren van de plant wordt gehaald. Stevia als plant of stevia-plantendelen zijn niet toegelaten voor gebruik als zoetstof. Het is wettelijk geregeld dat minstens 95% van de zoetstof (E960) uit de elf toegelaten steviolglycosiden moet bestaan (zie tabel 1). Dat mag in elke combinatie en verhouding zijn en ze hoeven er ook niet allemaal in te zitten [5].

Tabel 1: De molecuulformule, de zoetkracht en de omrekenfactoren voor de steviolglycosiden [6-8]
* Vergeleken met suiker. **Omrekenfactoren naar steviol-equivalent waarin de ADI wordt uitgedrukt.

De drie soorten stevia (steviolglysiden)

Naar productiewijze zijn er (vooralsnog) drie soorten steviolglycosiden, met ieder een eigen E-nummer.
Hieronder volgt een wat technische uitleg. 

E960a - Steviolglycosiden uit stevia
Dit zijn steviolglycosiden die met behulp van water uit het steviablad zijn gehaald, waarna herkristallisatie heeft plaatsgevonden. Hieronder vallen stevioside, dulcoside A en rebaudioside A t/m F. Deze steviolglycosiden zijn in 2011 als zoetstof toegelaten in Europa, na een positieve beoordeling van de ‘European Food and Safety Authority’ (EFSA) en hebben toen het E-nummer E960a gekregen [5, 9]. De zoetkracht is 200-300 keer sterker dan die van suiker en ze leveren geen calorieën.

E960c - Enzymatisch geproduceerde steviolglycosiden
Dit zijn steviolglycosiden die met een nieuw proces zijn geproduceerd. Het betreft de bioconversie van gezuiverd steviabladextract door middel van een meerstaps enzymatisch proces. Hieronder vallen rebaudiosides M, D en AM. Deze steviolglycosiden zijn in 2021 als zoetstof toegelaten in Europa, na een positieve beoordeling van de EFSA en hebben toen het E-nummer E960c gekregen [10, 11]. De zoetkracht is 200-300 keer sterker dan die van suiker en ze leveren geen calorieën.

E960d - Geglucosyleerde steviolglycosiden
Dit is een mengsel van steviolglycosiden waar glucose-moleculen aan gebonden zijn (80-92%) en ‘gewone’ steviolglycosiden (5-15%). Dit mengsel ontstaat door steviolglycosiden uit het steviablad samen met zetmeel te behandelen met een enzym. De glucose-moleculen van het zetmeel worden zo naar de steviolglycosiden overgebracht. Een deel van de steviolglycosiden is dan ‘geglucosyleerd’. Deze steviolglycosiden zijn in 2023 als zoetstof toegelaten in Europa, na een positieve beoordeling van de EFSA en hebben toen het E-nummer E960d gekregen [8, 12]. De zoetkracht is 100-200 keer sterker dan die van suiker. Door de glucose-moleculen levert dit mengsel een verwaarloosbare hoeveelheid calorieën (ca. 0,03 kcal/mg).

Wat staat er op het etiket over stevia (steviolglycosiden)

Met de verschillende soorten steviolglycosiden zijn er regels voor de manier waarop de zoetstof (E960) in de lijst van ingrediënten vermeld moet worden en daarmee dus herkenbaar is voor de consument. Er kan gekozen worden om na de functie (zoetstof) het E-nummer te vermelden of de volledige benaming (zie tabel 2). Toegestaan is bijvoorbeeld:

“Ingrediënten: Cacaoboter, hazelnoten (15%), inuline, cacaomassa, volle melkpoeder, magere melkpoeder, emulgator: sojalecithinen, zoetstof: steviolglycosiden uit Stevia.

In de praktijk wordt echter ook weleens gezien dat achter zoetstof alleen maar ‘steviolglycosiden’ of ‘stevia’ staat vermeld. Dat is niet toegestaan [9]. Met de verschillende soorten steviolglycosiden zijn er regels voor de manier waarop de zoetstof (E960) op het etiket vermeld moet worden. Er kan gekozen worden om na de functie (zoetstof) het E-nummer te vermelden of de volledige benaming (zie tabel 2).

Tabel 2: De verschillende manieren waarop steviolglycosiden als zoetstof in de lijst van ingrediënten kan/moet staan [8].

Anders is dat voor meer algemene vermeldingen van de zoetstof op het etiket. De ‘Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit’ (NVWA) heeft een lijst samengesteld met voorbeelden van toegelaten en niet-toegelaten vermeldingen (zie tabel 3). De lijst is niet limitatief waardoor ook andere vermeldingen al dan niet mogen worden gebruikt. De vermelding ‘met stevia’ is echter ook hier niet toegestaan omdat het specifiek om de steviolglycosiden gaat en niet om de plant of plantendelen ervan.

Tabel 3: Voorbeelden van toegelaten en niet-toegelaten vermeldingen bij het gebruik van steviolglycosiden als zoetstof in voedingsmiddelen of als tafelzoetstof [13].

De productie van stevia (steviolglycosiden)

De verschillende steviolglycosiden die als zoetstof zijn toegelaten in Europa hebben drie verschillende productieprocessen:

Productie van steviolglycosiden uit Stevia – E960a
Dit is de traditionele methode. De steviabladeren worden gedroogd en vermalen en net als thee in heet water geweekt. De vloeistof wordt vervolgens gezuiverd, waardoor er een extract ontstaat. Uit dat extract vindt ten slotte de herkristallisatie van de steviolglycosiden plaats [9].

Productie van enzymatisch geproduceerde steviolglycosiden – E960c
Dit productieproces omvat de enzymatische omzetting van gezuiverde rebaudioside A of stevioside van extracten van steviabladeren (≥ 95% steviolglycosiden) door middel van een meerstaps enzymatisch proces. Op deze manier kunnen steviolglycosiden verkregen worden die van nature heel weinig in het steviablad zitten. Afhankelijk van de duur van de enzymatische reactie kunnen er drie hoofdmengsels verkregen worden met rebaudioside M, D en AM. Tot slot ondergaan de mengsels een reeks zuiverings- en isolatiestappen [11].

Productie van geglucosyleerde steviolglycosiden – E960d
Geglucosyleerde steviolglycosiden zijn steviolglycosiden waar met behulp van enzymen extra glucosemoleculen (1-20) aan het steviolmolecuul zijn gebonden. Ze bestaan uit een mengsel van geglucosyleerde (~80-92%) en niet-aangepaste (~5-15%) steviolglycosiden. Voordeel ervan is dat ze een beter zoetheidsprofiel hebben dan andere toegelaten zoetstoffen [8].

Wat doet je lichaam met stevia (steviolglycosiden)?

Omdat de steviolglycosiden onderling een vergelijkbare structuur hebben, is de verwerking in het lichaam bij zowel kinderen als volwassenen vergelijkbaar. Dat geldt ook voor de verschillende productiemethoden [15]. Het maagzuur en de spijsverteringsenzymen in de dunne darm zijn niet in staat om de steviolglycosiden af te breken waardoor ze onveranderd in de dikke darm terechtkomen [16]. De darmbacteriën die daar aanwezig zijn, kunnen de steviolglycosiden wel afbreken. De suikermoleculen worden daar van het steviolmolecuul gescheiden.

In de dikke darm worden de suikermoleculen niet opgenomen waardoor ze met de ontlasting onveranderd het lichaam verlaten. Een groot deel van het vrije steviol wordt snel opgenomen en gaat naar de lever waar het wordt gebonden aan glucuronide [16]. Het ontstane steviolglucuronide wordt vervolgens via de bloedcirculatie en de nieren met de urine uitgescheiden. Een klein deel verlaat het lichaam met de ontlasting.

De veiligheid van stevia (steviolglycosiden)

In Europa heeft de EFSA de taak om te beoordelen of voedingsadditieven veilig zijn en om de ‘Europese Commissie’ (EC) daar vervolgens over te adviseren. Voor stevia is dat meerdere keren gebeurd.

2010 – Eerste positieve veiligheidsbeoordeling door de EFSA

In 2010 heeft de EFSA naar de veiligheid van stevioside, rubusoside, dulcoside A, steviolbioside en de rebaudiosiden A, B, C, D, E, F gekeken [5]. De EFSA was van oordeel dat er geen veiligheidsrisico bestaat voor deze tien steviolglycosiden en stelde een ‘Aanvaardbare Dagelijkse Inname’ (ADI) op van 4 mg/kg lichaamsgewicht/dag. Voorwaarde was wel dat minstens 95% van de zoetstof uit één of meerdere van deze tien steviolglycosiden bestaat (in iedere combinatie en verhouding), waarvan minstens 75% uit stevioside en/of rebaudioside A. Op basis van deze veiligheidsbeoordeling is in 2011 het gebruik van stevia als zoetstof in Europa toegelaten [9].

2015 – Ook rebaudioside M is toegelaten

In 2015 heeft de EFSA naar de veiligheid van rebaudioside M gekeken [17]. Deze steviolglycoside was niet in de veiligheidsbeoordeling van 2010 meegenomen. De EFSA was van oordeel dat er geen veiligheidsrisico bestaat voor rebaudioside M. Hiermee zijn er elf steviolglycosiden veilig bevonden. De voorwaarde dat minstens 75% uit stevioside en/of rebaudioside A moet bestaan is vervallen.

2021 – Nieuwe productiemethode is toegelaten

In 2021 heeft de EFSA naar de veiligheid van een nieuwe productiemethode gekeken [18]. Het ging om de enzymatische omzetting van gezuiverde rebaudioside A of stevioside in rebaudioside D, M en AM. De EFSA was van oordeel dat er geen veiligheidsrisico bestaat voor steviolglycosiden met een hoog gehalte rebaudioside M, rebaudioside D en rebaudioside AM, wanneer zij volgens het desbetreffende proces worden verkregen. Op basis van deze veiligheidsbeoordeling is in 2022 het gebruik van deze enzymatische productiemethode voor rebaudioside D, M en AM in Europa toegelaten [11].

2022 – Nieuw soort steviolglycoside is toegelaten

In 2022 heeft de EFSA naar de veiligheid van geglucosyleerde steviolglycosiden gekeken [16]. De EFSA was van oordeel dat er geen veiligheidsrisico bestaat voor deze steviolglycosiden. Op basis van deze veiligheidsbeoordeling is in 2023 het gebruik van geglucosyleerde steviolglycosiden als zoetstof in Europa toegelaten [8].

De ADI van stevia (steviolglycosiden)

De ‘Aanvaardbare Dagelijkse Inname’ (ADI)

De ADI van stevia is 4 mg/kg lichaamsgewicht/dag [5]. Het gaat hierbij in principe om het steviol omdat de suikermoleculen geen gevaar vormen. Omdat er verschillende soorten steviolglycosiden zijn is de ADI dan ook uitgedrukt in steviol-equivalenten. Iedere stevia-zoetstof (E960) heeft namelijk een ander mengsel van steviolglycosiden. Daarom worden er omrekenfactoren gebruikt, waarbij 1 mg steviol = 1 steviol-equivalent (zie tabel 1).Een gebruikelijke omrekenfactor voor mengsels van geglucosyleerde steviolglycosiden is 0,20 [8].

Dat betekent dat iemand van 70 kg iedere dag tot 280 mg steviolglycosiden (steviol-equivalenten) veilig kan binnenkrijgen. In een glas light frisdrank (200 ml) mag maximaal 16 mg steviolglycosiden zitten (80 mg/liter) [8]. In de praktijk zit er minder in (ca. 5 mg) omdat stevia gecombineerd wordt met andere zoetstoffen. Dat betekent dat iemand van 70 kg iedere dag, minimaal zo’n 3,5 liter light frisdrank met steviolglycosiden kan drinken voordat de ADI wordt overschreden (aangenomen dat degene geen andere producten met steviolglycosiden binnenkrijgt).

Wil je weten hoeveel stevia jij dagelijks mag gebruiken? Doe dan de zoetstoffencheck.

Zijn er gezondheidsrisico's met stevia (steviolglycosiden)

Kanker
Er zijn geen bewijzen uit dier-, humaan en mechanistisch onderzoek dat steviolglycosiden het risico op kanker verhogen [5, 19].

BMI
In een meta-analyse met zeven ‘Randomized Controlled Trials’ (RCT) is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op de BMI [20]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo.

Bloeddruk
Systolische bloeddruk (bovendruk)
In een meta-analyse met zeven RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op de systolische bloeddruk [20]. Daar werd een gunstig effect gevonden vergeleken met placebo (-6,32 mmHg).

Diastolische bloeddruk (onderdruk)
In een meta-analyse met acht RCT’s (n=494) is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op de diastolische bloeddruk [20]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo, hoewel het bijna significant was (p=0,08).

Bloedsuikerspiegel, HbA1c, insuline en HOMA-IR
Nuchtere bloedsuikerspiegel
In een meta-analyse met veertien RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op de nuchtere bloedsuikerspiegel [20]. Daar werd een gunstig effect gevonden vergeleken met placebo (-0,3 mmol/l).

HbA1c
In een meta-analyse met acht RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op het HbA1c [19]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo.

Nuchtere insulinespiegel
In een meta-analyse met zeven RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op de nuchtere insulinespiegel [20]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo.

HOMA-IR
In een meta-analyse met drie RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op het HOMA-IR (maat voor insulineresistentie) [20]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo.

Cholesterol en triglyceriden
Totaal-, LDL- en HDL-cholesterol
In een meta-analyse met acht RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op het totaal-, LDL- en HDL-cholesterol [20]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo.

Triglyceriden
In een meta-analyse met zeven RCT’s is gekeken naar het effect van steviolglycosiden op het de triglyceriden [20]. Een effect werd niet gevonden vergeleken met placebo.

Darmmicrobiota
Er zijn weinig studies in mensen gedaan waarin gekeken is naar het effect van steviolglycosiden op de darmmicrobiota. De studies die gedaan zijn laten neutrale tot gunstige effecten zien, maar meer onderzoek is nodig [21-23].

Waar mag stevia (steviolglycosiden) in?

In de Europese wetgeving is bepaald in welke voedselgroepen het gebruik van stevia is toegestaan: het gaat om gearomatiseerde niet-alcoholische dranken (limonade, melk- en sojadrankjes), bier, consumptie-ijs, groenten- en fruitbereidingen, jam, chocolade, snoepgoed, kauwgom, ontbijtgranen, desserts, sauzen, voedingssupplementen en tafelzoetstoffen.

Hoe kun je stevia (steviolglycosiden) gebruiken?

Steviolglycosiden zijn stabiel bij verhitting, dat wil zeggen dat de chemische structuur niet verandert bij verhitting. Het is dus geschikt als zoetstof voor gekookte en gebakken producten. Het is stabiel tussen een pH van 3 tot 9 en kleurt niet bruin bij verhitting.
Stevia heeft een wat bittere smaak, daardoor wordt het vaak in combinatie met suiker of andere zoetstoffen gebruikt. De modernere steviolglycosiden (rebaudiosides D en M) hebben een beter smaakprofiel.

Bronnen

1. Samuel P, Ayoob KT, Magnuson BA, Wölwer-Rieck U, Jeppesen PB, Rogers PJ, Rowland I, Mathews R. Stevia Leaf to Stevia Sweetener: Exploring Its Science, Benefits, and Future Potential. J Nutr. 2018 Jul 1;148(7):1186S-1205S.
2. Carakostas MC, Curry LL, Boileau AC, Brusick DJ. Overview: the history, technical function and safety of rebaudioside A, a naturally occurring steviol glycoside, for use in food and beverages. Food Chem Toxicol. 2008 Jul;46 Suppl 7:S1-S10.
3. Peteliuk V, Rybchuk L, Bayliak M, Storey KB, Lushchak O. Natural sweetener Stevia rebaudiana: Functionalities, health benefits and potential risks. EXCLI J. 2021 Sep 22;20:1412-1430.
4. Ceunen S, Geuns JM. Steviol glycosides: chemical diversity, metabolism, and function. J Nat Prod. 2013 Jun 28;76(6):1201-28.
5. EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources (ANS); Scientific Opinion on  safety of steviol glycosides for the proposed uses as a food additive. EFSA Journal 2010;8(4):1537. [85 pp.].
6. Prakash I, Markosyan A, Bunders C. Development of Next Generation Stevia Sweetener: Rebaudioside M. Foods. 2014 Feb 27;3(1):162-175.
7. Kobus-Moryson M, Gramza-Michałowska A. Directions on the use of stevia leaves (Stevia Rebauidana) as an additive in food products. Acta Sci Pol Technol Aliment. 2015 Jan-Mar;14(1):5-13.
8. Publicatieblad van de Europese Unie. Verordening (EU) 2023/447 van de Commisssie van 1 maart 2023 tot wijziging van bijlage II bij Verordening (EG) nr. 1333/2008 van het Europees Parlement en de Raad en van de bijlage bij Verordening (EU) nr. 231/2012 van de Commissie wat het gebruik van geglucosyleerde steviolglycosiden als zoetstof betreft.
9. Publicatieblad van de Europese Unie. Verordening (EU) Nr. 1129/2011 van de Commissie van 11 november 2011 tot wijziging van bijlage II bij Verordening (EG) nr. 1333/2008 van het Europees Parlement en de Raad door opstelling van een EU-lijst van levensmiddelenadditieven.
10. EFSA FAF Panel (EFSA Panel on Food Additives and Flavourings), Younes M,Aquilina G, Engel K-H, Fowler P, Frutos Fernandez MJ, Fürst P, Gürtler R, Gundert-Remy U, Husøy T,Mennes W, Moldeus P, Oskarsson A, Shah R, Waalkens-Berendsen I, Wölfle D, Degen G, Gott D,Leblanc J-C, Herman L, Aguilera J, Giarola A, Rincon AM and Castle L, 2019. Scientific Opinion on the safety of the proposed amendment of the specifications for steviol glycosides (E 960) as a foodadditive: Rebaudioside M produced via enzyme-catalysed bioconversion of purified stevia leaf extract.EFSA Journal 2019;17(10):5867, 19 pp.
11. Publicatieblad van de Europese Unie. Verordening (EU) 2022/1922 van de Commissie van 10 oktober 2022 tot wijziging van de bijlage bij Verordening (EU) nr. 231/2012 tot vaststelling van de specificaties van de in de bijlagen II en III bij Verordening (EG) nr. 1333/2008 van het Europees Parlement en de Raad opgenomen levensmiddelenadditieven wat betreft de specificaties van rebaudioside M, D en AM geproduceerd via enzymatische omzetting van gezuiverde extracten van steviabladeren en de specificaties van rebaudioside M geproduceerd via enzymmodificatie van steviolglycosiden uit Stevia (E 960c(i)).
12. Orellana-Paucar AM. Steviol Glycosides from Stevia rebaudiana: An Updated Overview of Their Sweetening Activity, Pharmacological Properties, and Safety Aspects. Molecules. 2023 Jan 27;28(3):1258.
13. Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Handboek Etikettering van levensmiddelen. Versie: 9.0, september 2024.
14. EFSA FAF Panel (EFSA Panel on Food Additives and Flavourings) Younes M, Aquilina G,Degen G, Engel KH, Fowler P, Frutos Fernande MJ, Fürst P, Gundert-Remy U, Gürtler R, Husøy T, Manco M, Mennes W, Passamonti S, Moldeus P, Shah R, Waalkens-Berendsen I, Wright M, Barat Baviera JM, … Castle L.(2023). Safety evaluation of the food additive steviol glycosides, predominantly Rebaudioside M, produced byfermentation using Yarrowia lipolytica VRM. EFSA Journal, 21(12), e8387.
15. Purkayastha S, Kwok D. Metabolic fate in adult and pediatric population of steviol glycosides produced from stevia leaf extract by different production technologies. Regul Toxicol Pharmacol. 2020 Oct;116:104727.
16. EFSA Panel on Food Additives and Flavourings (FAF), Younes M, Aquilina G,Engel K-H, Fowler PJ, Frutos Fernandez MJ, Fürst P, G€urtler R, Gundert-Remy U, Husøy T, Manco M,Mennes W, Moldeus P, Passamonti S, Shah R, Waalkens-Berendsen I, Wölfle D, Wright M, Barat JM,Degen G, Herman L, Leblanc J-C, Aguilera J, Giarola A, Rincon AM, Smeraldi C, Vianello G and CastleL, 2022. Scientific Opinion on the safety evaluation of glucosylated steviol glycosides as a food additivein different food categories. EFSA Journal 2022;20(2):7066, 22 pp.
17. EFSA ANS Panel (EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added tofood), 2015. Scientific opinion on the safety of the proposed amendment of the specifications forsteviol glycosides (E 960) as a food additive. EFSA Journal 2015;13(12):4316, 29 pp.
18. EFSA FAF Panel (EFSA Panel on Food Additives and Flavourings), Younes M,Aquilina G, Castle L, Engel K-H, Fowler P, Frutos Fernandez MJ, F€urst P, G€urtler R, Gundert-Remy U,Husøy T, Manco M, Mennes W, Passamonti S, Moldeus P, Shah R, Waalkens-Berendsen I, W€olfle D,Wright M, Barat Baviera JM, Degen G, Leblanc J-C, Herman L, Giarola A, Aguilera J, Vianello G andCastle L, 2021. Scientific opinion on the safety evaluation of steviol glycoside preparations, includingrebaudioside AM, obtained by enzymatic bioconversion of highly purified stevioside and/orrebaudioside A stevia leaf extracts. EFSA Journal 2021;19(8):6691, 22 pp.
19. Chappell GA, Heintz MM, Borghoff SJ, Doepker CL, Wikoff DS. Lack of potential carcinogenicity for steviol glycosides - Systematic evaluation and integration of mechanistic data into the totality of evidence. Food Chem Toxicol. 2021 Apr;150:112045.
20. Bundgaard Anker CC, Rafiq S, Jeppesen PB. Effect of Steviol Glycosides on Human Health with Emphasis on Type 2 Diabetic Biomarkers: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients. 2019 Aug 21;11(9):1965.
21. Kasti AN, Nikolaki MD, Synodinou KD, Katsas KN, Petsis K, Lambrinou S, Pyrousis IA, Triantafyllou K. The Effects of Stevia Consumption on Gut Bacteria: Friend or Foe? Microorganisms. 2022 Mar 30;10(4):744.
22. Kwok D, Scott C, Strom N, Au-Yeung F, Lam C, Chakrabarti A, Hutton T, Wolever TM. Comparison of a Daily Steviol Glycoside Beverage compared with a Sucrose Beverage for Four Weeks on Gut Microbiome in Healthy Adults. J Nutr. 2024 Apr;154(4):1298-1308.
23. Singh G, McBain AJ, McLaughlin JT, Stamataki NS. Consumption of the Non-Nutritive Sweetener Stevia for 12 Weeks Does Not Alter the Composition of the Human Gut Microbiota. Nutrients. 2024; 16(2):296.

Meer informatie

Download onze infographic Stevia, sla deze op of print uit op A4-formaat