E-nummers zijn stoffen die worden toegevoegd om eigenschappen van voedingsmiddelen te verbeteren. Ze worden ook wel additieven genoemd. Voorbeelden zijn kleurstoffen, smaakversterkers en conserveringsmiddelen. Zoetstoffen horen hier ook bij. Een stof krijgt niet zomaar een E-nummer, hier gaat een heel traject aan vooraf. Het belangrijkste is dat de stof niet schadelijk mag zijn voor de gezondheid. De 'E' in E-nummer staat voor 'European' en is een garantie dat de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) de stoffen gecontroleerd heeft en dat ze veilig gebruikt kunnen worden.
Als een stof een E-nummer heeft gekregen, houdt de EFSA vervolgens bij of er nieuwe onderzoeken uitkomen die een ander licht werpen op de veiligheid van de stof. De EFSA neemt die onderzoeken serieus en vergelijkt ze met al bestaande onderzoeken. Als de nieuwe onderzoeken andere inzichten geven over de veiligheid van de stof of twijfels oproepen, dan kan de EFSA besluiten de ADI aan te passen, een stof in meer producten of juist minder producten toe te staan, of de stof helemaal niet meer toe te staan.
Uit de natuur - Er zijn verschillende manieren om E-nummers te maken. Soms worden ze gewonnen uit planten, struiken en bomen. Zo worden bepaalde kleurstoffen gehaald uit planten. Net zoals bijvoorbeeld de zoetstof steviolglycosiden (E960), beter bekend als stevia, die met een complex en chemisch proces uit de bladeren van de steviaplant wordt gehaald. E-nummers die gemaakt worden met stoffen uit de natuur kunnen ook een dierlijke oorsprong hebben. Zo kan bij toepassing van de oranje kleurstof E161 (canthaxanthine) gelatine gebruikt worden, kan de emulgator en stabilisator E483 (stearyltartraat) gemaakt worden met vet van varkens en komt de rode kleurstof E120 (cochenille extract, karmijnzuur, karmijn) van schildluizen. Sommige E-nummers kunnen daarom niet geschikt zijn voor veganisten, vegetariërs en sommige religies. Ook zijn er E-nummers die gewonnen worden uit gesteentes, zoals de witte kleurstof calciumcarbonaat (E170), die kan komen uit kalksteen.
Uit de fabriek - Andere E-nummers komen van nature voor in planten en dieren, maar worden kunstmatig in de fabriek gemaakt. Vaak is het veel goedkoper om een stof in de fabriek te maken, dan om het uit de natuur te halen. Een voorbeeld is de smaakversterker glutamaat dat in de fabriek gemaakt wordt met een natuurlijk proces, namelijk fermentatie. Er worden bacteriën toegevoegd aan suikers waarna glutamaat (E620) ontstaat. Een synthetische stof is niet per definitie onnatuurlijk of schadelijk. Na zuivering is er geen enkel verschil tussen een gesynthetiseerde stof en dezelfde stof die op natuurlijke wijze gemaakt is. Het is exact dezelfde stof. Enkele synthetische stoffen komen niet, of zeer zelden, voor in natuurlijke producten en zijn dus niet uit natuurlijke bronnen te zuiveren.
Laagcalorische zoetstoffen
Polyolen
Additieven moeten altijd op het etiket vermeld worden. Deze staan te lezen bij de ingrediënten. Eerst staat de naam van de categorie aangegeven, bijvoorbeeld ‘zoetstof(fen)’. Daarna staat of de naam van de stof óf het E-nummer ervan. De keuze is aan de fabrikant. Dus in plaats van E330 kan een fabrikant er ook voor kiezen om ‘citroenzuur’ op het etiket te zetten.
Waarschuwingen bij toevoeging van zoetstoffen op het etiket
Op producten met aspartaam (E951 of een mix van aspartaam en acesulfaam-k: E962) staat voor mensen met de aandoening fenylketonurie (PKU) de waarschuwing “bevat aspartaam (een bron van fenylalanine)” of “bevat een bron van fenylalanine”. Op levensmiddelen die meer dan 10% toegevoegde polyolen bevatten staat op het etiket de waarschuwing: “overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben”.
Download de infographic Zoetstoffen & E-nummers en print deze uit. Al onze infographics zijn ook in gedrukte vorm te bestellen, zonder kosten.
Website van het Voedingscentrum.
Factsheet E-nummers Voedingscentrum
Infographic E-nummers Voedingscentrum