Ja, dat is toch wat je steeds leest en hoort? En niet alleen op social media, soms lees je het ook in de krant, op een forum of hoort het van vrienden of familie. Maar is het werkelijk zo? Je twijfelt. Begrijpelijk.
Heb je je weleens afgevraagd waar die informatie vandaan komt? Wat is de bron? Van wie is die website die deze informatie geeft? Is er een lijntje naar een officiële website. Naar welke bronnen verwijzen ze? En als er een onderzoek wordt aangehaald, hoe betrouwbaar zijn de resultaten hiervan? Is er uitsluitend op dieren getest of deden er proefpersonen mee? En hoeveel proefpersonen waren dat dan? 50, 100, 1000 of misschien wel 50.000? Hoe lang duurde het onderzoek. Een week, een maand, een jaar, een aantal jaar? En heb je ook weleens zelf de conclusies van de wetenschappers gelezen. Komen die overeen met de krantenkoppen? Kortom, hoe betrouwbaar is het wat je hebt gehoord of gelezen? Vind je het de moeite waard om daarachter te komen?
Onze stagiaire wel, die wilde weleens weten wat er zoal nog meer over aspartaam te vinden was. Okay, zij heeft een beetje voorsprong, want zij doet de studie Voeding & Diëtetiek aan de Haagse Hogeschool, dus zij weet wel waar ze moet kijken, maar toch. Iedereen zou toch iets meer kunnen vinden dan teksten op social media als 'Aspartaam is gif' of 'Aspartaam is kankerverwekkend'. Google rules.
Ze begon eerst maar eens bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport (VWS). Ze vond daar wel beleidsstukken over overgewicht en obesitas, maar niet echt over aspartaam of zoetstoffen in het algemeen. Ze vervolgde haar weg naar het Voedingscentrum, een voor 100% door de overheid gesubsidieerde instantie. Hun dagelijks werk bestaat uit het geven van heldere en onafhankelijke informatie over een veilige, gezonde en duurzame voedselkeuze. Veilig, dat wilde ze weten. Is aspartaam veilig? Ja, zegt het Voedingscentrum. (1) Dat is bepaald door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Ook waarschuwt het Voedingscentrum dat verhalen over de onveiligheid van aspartaam vaak gebaseerd zijn op verkeerde conclusies en onzorgvuldige onderzoeken. Aha, daar heb je het al. Eerst maar eens door naar deze EFSA. Daar kun je echt je hart ophalen aan een schat aan informatie over aspartaam. (2) Nog niet eens zo heel lang geleden heeft de EFSA aspartaam opnieuw onderzocht en wederom veilig bevonden. (3) Voor zover Europa en de overheid.
Wat vinden toonaangevende gezondheidsorganisaties over aspartaam? Wat zegt KWF Kankerbestrijding of het Wereld Kanker Onderzoek Fonds? En wat is de visie van het Diabetesfonds en heeft de Consumentenbond misschien ook informatie hierover? Beginnen met de organisaties die voorlichting geven over kanker. Wat kun je wel en wat kun je beter niet eten, hoe kun je gezond leven en daarbij kanker voorkomen. Mensen die beweren dat aspartaam kankerverwekkend is, zouden bij deze instanties wellicht gelijk kunnen krijgen. Drink dus geen light-/zerofrisdrank, want daar zit aspartaam in. Zoiets. Het tegendeel is te lezen op deze websites. KWF Kankerbestrijding heeft het niet specifiek over aspartaam, maar wel over zoetstoffen in het algemeen. Die zijn veilig. (4) Ook zij verwijzen naar de EFSA en het Voedingcentrum, maar ook naar de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA). Dit toezichtsorgaan van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit let op de voedselveiligheid in Nederland. Zij controleert wat fabrikanten aan het voedsel toevoegen (additieven) en wat ze over deze additieven (E-nummers) op het etiket zetten. Zoetstoffen, waaronder aspartaam, zijn ook additieven. Volgens de NVWA levert een juist gebruik van additieven geen gevaar op voor de volksgezondheid. (5) Terug naar de gezondheidsorganisaties. Wat zegt het Wereld Kanker Onderzoek Fonds? In de rubriek 'Feiten & Fabels' verwijst het kankerverwekkende zoetstoffen naar het rijk der fabels. (6) Ze geven daarbij aspartaam als voorbeeld van zoetstoffen. Het Diabetesfonds dan? Hun focus ligt op mensen met diabetes. Deze mensen moeten hun bloedsuikerspiegel in de gaten houden. Van suiker gaat deze stijgen, van zoetstoffen niet. Zoetstoffen zijn daarmee een prettig alternatief als zij af en toe toch iets zoets willen gebruiken. Maar, die zoetstoffen zijn toch levensgevaarlijk? Nee, zegt ook het Diabetesfonds. Zoetstoffen zijn veilig bevonden door de EFSA en kunnen rustig geconsumeerd worden. (7) Alle additieven die niet schadelijk zijn voor je gezondheid, krijgen een E-nummer. Niet alleen zoetstoffen hebben een E-nummer, ook stoffen als vitamine C (E300), karamel (E150) en azijnzuur (E260) zijn geregistreerd. In totaal zijn er ongeveer 350 voedseladditieven die de Europese Unie met een E-nummer hebben vastgelegd. Vanuit haar studie wist onze kanjer dat de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) recent een nieuwe Voedingsrichtlijn Diabetes (2020) heeft uitgegeven. Ze keek op pagina 32 en 33. De NDF geeft daar aan dat frisdranken met zoetstoffen de voorkeur hebben boven suikerhoudende dranken, omdat ze de energie-inname beperken. Als aspartaam levensgevaarlijk zou zijn, zou dit advies nooit gegeven worden, was de logische conclusie. (8)
En dan tot slot, dit vindt de Consumentenbond: 'het is nooit bewezen dat zoetstoffen schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.' (9) Deze bond geeft in haar artikel 'Zes feiten en fabels over voeding' aan dat je producten met de zoetstof aspartaam veilig kunt eten en drinken. 'Zelfs als je veel producten met aspartaam gebruikt, krijg je er bij een normaal eetpatroon niet te veel van binnen'. (10)
Tot zover haar bronnenonderzoek. Een hele andere kijk op aspartaam. En nog niets eens zo heel moeilijk om te achterhalen. Het internet verbindt immers tal van bronnen met elkaar. Een grote geruststelling was het ook. Feitelijk en wetenschappelijk onderbouwd. En onze stagiaire? Die is alweer gretig op zoek naar een volgend misverstand over zoetstoffen. To be continued zullen we maar zeggen ;-).
Jazeker wel. Aspartaam is gevaarlijk voor mensen met de zelfzame erfelijke stofwisselingszieke fenylketonurie (PKU). Zij moeten aspartaam mijden. Zij kunnen het aminozuur fenylalanine uit aspartaam niet goed afbreken. Dit heeft negatieve effecten in de hersenen als gevolg. Elke baby in Nederland wordt op deze ziekte getest met een hielprikje. Fabrikanten zijn verplicht om met een extra waarschuwingsregel op het etiket te vermelden als er aspartaam aan het product is toegevoegd.
Lees onze infographic of ga naar deze zoetstof op onze website.
(1) https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/intensieve-zoetstoffen/aspartaam.aspx
(2) https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/aspartame
(3) https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/131210
(4) https://www.kwf.nl/standpunten/e-nummers-en-zoetstoffen
(5) https://www.nvwa.nl/onderwerpen/additieven-in-levensmiddelen/over-additieven-en-e-nummers
(6) https://www.wkof.nl/nl/kanker-voorkomen/feiten-en-fabels/zijn-zoetstoffen-kankerverwekkend
(7) https://www.diabetesfonds.nl/minder-suiker/veelgestelde-vragen/hoe-zit-het-met-zoetstoffen
(8) https://diabetesfederatie.nl/images/NDF-Toolkit/NDF_Voedingsrichtlijn_Diabetes_2020.pdf
(9) https://www.consumentenbond.nl/gezond-eten/zoetstoffen
(10) https://www.consumentenbond.nl/gezond-eten/feiten-en-fabels-over-voeding