NVWA schept duidelijkheid met Handboek Voeding- en Gezondheidsclaims
Mag een fabrikant de claim 'zonder toegevoegde suikers' gebruiken als er aan het product zoetstoffen zijn toegevoegd? Ja, dit is toegestaan. Al is de EU hierover nog wel in discussie. En als het product van nature suikers bevat, dan moet dit duidelijk vermeld zijn. Dit en nog veel meer staat te lezen in het Handboek Voeding- en Gezondheidsclaims van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) dat onlangs is uitgebracht.
Het uitgangspunt van voedselinformatie is dat deze niet misleidend, verwarrend of dubbelzinnig mag zijn. Dit staat in de Europese Verordening Nr. 1169/2011, art. 36, lid 2. Voor voedings- en gezondheidsclaims zijn nadere regels uitgewerkt in de EU Claimsverordening Nr. 1924/2006. De bescherming van consumenten is een van de doelstellingen van deze regelgeving.
Wat is een claim?
Over een claim zegt de NVWA het volgende: 'De term claim is een ruim begrip. Een claim zegt iets over een levensmiddel. Denk hierbij niet alleen aan teksten, maar ook aan plaatjes, illustraties, symbolen, een product review, een tabel waarin een product wordt vergeleken met een ander levensmiddel enz. Om te beoordelen of een uiting een claim is, en meer specifiek een voedings- of gezondheidsclaim, moet worden gekeken naar de totale context van de uiting'.
Een voedingsclaim is een vrijwillige claim die stelt, de indruk wekt of impliceert dat een levensmiddel bepaalde heilzame voedingseigenschappen heeft. Zo'n claim gaat over nutriënten (voedingsstoffen) die een levensmiddel bevat of niet bevat, óf meer of minder bevat (vergelijkende voedingsclaim over samenstelling), óf over product dat minder energie bevat. Bijvoorbeeld: “vetarm”, “suikervrij”, “vezelrijk”, “bron van magnesium” en “verlaagd gehalte aan verzadigde vetten”. Een gezondheidsclaim is een vrijwillige claim die stelt, de indruk wekt of impliceert dat er een positief verband bestaat tussen een levensmiddel (of een bestanddeel daarvan) en de gezondheid. Gezondheid is een breed begrip. Gezondheidsclaims hebben vaak betrekking op fysiologische effecten, maar kunnen ook gaan over psychologische en afslankende/gewichtsbeheersende effecten, of betrekking hebben op ziekterisicobeperking of kinderen. Voorbeelden van gezondheidsclaims zijn: “kalium draagt bij tot een normale werking van de spieren”, “magnesium draagt bij tot de vermindering van vermoeidheid en moeheid”, “creatine verhoogt de fysieke prestaties in opeenvolgende reeksen korte, hoog intensieve oefeningen”, “calcium en vitamine D helpen het verminderen van het verlies van botmineralen bij vrouwen na de menopauze. Een lage dichtheid van mineralen in de botten is een risicofactor voor botbreuken als gevolg van osteoporose”, “essentiële vetzuren zijn nodig voor de normale groei en ontwikkeling van kinderen” en “glucomannan dat wordt gebruikt in de context van een energie beperkt dieet draagt bij aan gewichtsverlies”. Het merendeel van de toegestane gezondheidsclaims heeft betrekking op een specifiek ingrediënt of nutriënt; sommige claims hebben betrekking op een levensmiddel, b.v. “gedroogde pruimen dragen bij tot een normale darmfunctie” of “kauwgom zonder suiker draagt bij tot de instandhouding van de mineralisatie van de tanden”.
Wat staat er in het Handboek?
De informatie in het Handboek is vooral bedoeld voor het bedrijfsleven als hulpmiddel om te voldoen aan hun wettelijke verplichtingen bij het gebruik van voedings- en/of gezondheidsclaims. In het Handboek staan voorbeelden en tips van de NVWA om praktische handvatten te geven. Ook is er een overzicht van de relevante EU- en Nederlandse regelgeving en documenten voor voedings- en gezondheidsclaims te vinden en wordt aandacht besteed aan de handhaving door de NVWA. Het Handboek bevat voorts diverse stappenplannen om te bepalen of een voedingsclaim of gezondheidsclaim is toegestaan. Definities van voedings- en gezondheidsclaims en de verschillen tussen de diverse soorten claims worden uitgelegd. De algemene regels voor voedings- en gezondheidsclaims worden beschreven en toegelicht, en vervolgens de specifieke regels voor voedingsclaims en voor gezondheidsclaims. De rol van de Keuringsraad Kennis en Advies gezondheidsreclame komt aan bod, evenals een aantal aanpalende onderwerpen, zoals het verbod op medische claims, claims voor zuigelingenvoeding en sportvoeding.
Voor consumenten is er toegankelijke informatie over claims te vinden op de website van het Voedingscentrum.