Studie: Is neotaam schadelijk voor de darmen?

Recent onderzoek heeft gekeken naar het effect van de zoetstof neotaam op de darmwand. Verschillende (inter)nationale media besteedden daar aandacht aan en schreven op basis van de resultaten dat neotaam “schadelijk blijkt” en “voor ernstige darmklachten kan zorgen”. Aangezien het om een in vitro-studie gaat, kun je dat niet zomaar concluderen.

Wat is neotaam?

Neotaam is een betrekkelijk nieuwe zoetstof die is afgeleid van aspartaam. De zoetkracht is 7.000 tot 13.000 sterker dan die van suiker waardoor je er maar erg weinig van nodig hebt. In 2007 heeft de ‘European Food and Safety Authority’ (EFSA) alle gegevens over de stabiliteit, de afbraakproducten en de toxicologie van neotaam bestudeerd en heeft geconcludeerd dat een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) tot 2 mg/kg lichaamsgewicht/dag geen gevaar oplevert voor de veiligheid [1]. De Europese Commissie heeft dat advies opgevolgd en neotaam in 2010 toegelaten tot de Europese markt [2].

De studie

De onderzoekers van de nieuwe studie [3] hebben verschillende concentraties neotaam met menselijke darmwandcellen en -bacteriën in aanraking laten komen. Dit gebeurde buiten het lichaam om, wat bekend staat als een ‘in vitro-studie’. Dergelijke studies gebeuren veelal in een reageerbuis, petrischaal of ander laboratoriumglaswerk. In het laboratorium werd gekeken wat er met darmwandcellen en -bacteriën gebeurde op het moment dat er neotaam werd toegevoegd.

De resultaten

Het bleek dat de darmwandcellen die bloot werden gesteld aan neotaam eerder dood gingen en dat de doorlaatbaarheid van een enkele laag darmwandcellen toenam. De darmbacteriën die aan neotaam werden blootgesteld gingen niet eerder dood, maar vormden wel een biofilm. Dat is een vastgehecht hoopje bacteriën dat slijm produceert en wat als ongunstig wordt gezien voor de darmwandcellen. Hoe kunnen we deze resultaten interpreteren? 

Wat zijn de beperkingen van de studie?

1. De grootste beperking van de studie is dat het een in vitro-studie is. Dat wil zeggen dat er buiten een levend lichaam naar een klein deel van de darmwand is gekeken. Wat daar gebeurt, hoeft echter niet in de levende darmwand te gebeuren. Het slijm in de darmen, zenuw-, en spierweefsel en immunologische componenten ontbraken bijvoorbeeld, evenals de toevoer van bloed en de interactie met andere organen. De bewijslast van een dergelijke studie is dan ook erg laag.
2. Onduidelijk is wat de concentratie neotaam is waarmee de darmwandcellen in de praktijk in aanraking komen. De gebruikte concentraties zijn ook niet om te rekenen naar een bepaald percentage van de ADI, omdat het verschillende eenheden zijn (concentratie en massa). Door deze verschillen kan er niet worden doorvertaald naar praktijksituaties.
3. De darmwandcellen in de experimenten zijn gedurende 24 uur met neotaam in aanraking gekomen. De transporttijd door een darm duurt in het echt echter 5 uur. Dat betekent dat darmwandcellen en de darmbacteriën in de praktijk minder lang aan neotaam worden blootgesteld dan in de experimenten is gebeurd. De blootstellingsduur is daarmee onrealistisch.

Conclusie

De bewijskracht van deze studie is te laag om te kunnen concluderen dat neotaam “schadelijk is” en “voor ernstige darmklachten kan zorgen”. De onderzoekers geven zelf ook aan dat meer en beter onderzoek nodig is.

Referenties

1. Scientific  Opinion  of  the  Panel  on  Food  Additives,  Flavourings,  Processing  Aids  and  Materials  in  Contact  with  Food  on  a  request  from  European  Commission  on  Neotame  as  a  sweetener  and  flavour enhancer . The EFSA Journal (2007) 581, 1-43
2. Commission Directive 2009/163/EU
3. Shil A, Ladeira Faria LM, Walker CA, Chichger H. The artificial sweetener neotame negatively regulates the intestinal epithelium directly through T1R3-signaling and indirectly through pathogenic changes to model gut bacteria. Front. Nutr. (2024) 11:1366409.

Meer lezen over deze studie?

Lees de analyse in onze wetenschapsbibliotheek.