Is frisdrank gezoet met aspartaam veilig?

VU-hoogleraar Jaap Seidell beantwoordt wekelijks vragen van lezers van het Parool over voeding en gezondheid. Deze keer beantwoordt hij de vraag of frisdranken gezoet met aspartaam veilig zijn.

bron: parool.nl - foto @HollandseHoogte

Er is waarschijnlijk geen stof in ons voedsel waarover zoveel is geschreven als aspartaam. Het ene geruststellende rapport na het andere verschijnt over de veiligheid van deze zoetstof. Toch blijven de geruchten over nadelige bijwerkingen hardnekkig rondzingen. 

Voor aspartaam is de 'aanvaardbare dagelijkse inname' (ADI) vastgesteld op 40 mg per kilogram lichaamsgewicht. De hoogste inname die gemeten werd bij ­Europese consumenten was ongeveer 15 mg per kilo per dag. De ADI is de hoeveelheid van een stof die je levenslang binnen mag krijgen zonder dat het slecht is voor je gezondheid. Lichte mensen en kinderen mogen er dus minder van consumeren dan zwaardere volwassenen. 

Aspartaam is een verbinding die in het lichaam afgebroken wordt tot drie stoffen: fenylalanine (50%), asparaginezuur (40%) en methanol (10%). De eerste twee zijn aminozuren, de van nature voorkomende bouwstenen van eiwitten. De concentratie van fenylalanine in het bloed na het drinken van 28 blikjes lightfrisdrank is vergelijkbaar met die na één glas melk. Mensen met de erfelijke stofwisselingsziekte PKU (fenylketonurie) moeten elke bron van fenylalanine mijden, maar voor anderen levert deze stof geen problemen op. 

Methanol is een (zeer giftig) bijproduct van alcoholische gisting. De dodelijke dosis van methanol is ongeveer 25 gram, maar bij een inname van 200-500 mg per kilo lichaamsgewicht kunnen er al vergiftigingsverschijnselen optreden. Afbraak van methanol zorgt voor ophoping van mierenzuur en dat kan leiden tot blindheid en ademstilstand. Illegaal gestookte alcohol leidt zo nu en dan tot grootschalige vergiftiging. Eén liter frisdrank gezoet met aspartaam bevat 55 mg methanol, maar rode wijn bevat ook zoveel en witte wijn zelfs het dubbele, terwijl het gehalte in vruchtensap daar nog weer ver boven zit. Een volwassene kan meer dan 600 blikjes frisdrank drinken voordat gevaarlijke concentraties methanol te verwachten zijn. 

Onderzoekers voerden proefdieren langdurig wel 4 gram aspartaam per kilo lichaamsgewicht per dag zonder dat er nadelige effecten als het optreden van kanker of duidelijke neurologische schade werden geconstateerd. Dat sluit niet uit dat sommigen na het drinken van veel lightfrisdrank hoofdpijn, duizeligheid, stemmingsproblemen of maag-darmproblemen kunnen krijgen. Die effecten zijn nu eenmaal lastig te onderzoeken bij proefdieren en veel weten we er nog niet van. Vandaar de voortdurende controverse over de veiligheid. Veel zorgen hoeft u zich niet te maken bij het drinken van lightfrisdranken, maar dergelijke producten dragen niet bij aan een gezonde voeding.

***

Meer vragen aan Jaap Seidell staan onder het artikel over frisdrank en aspartaam op parool.nl. Zelf een vraag, mail dan naar j.seidell@parool.nl.