Interview met Hilal Buyukbas

Hilal Buyukbas is orthomoleculair diëtist en geaccrediteerd leefstijlcoach met interesse in darmklachten en het begeleiden van mensen met een migratieachtergrond. Ze werkt in Rotterdam en Oss en richt zich op het vinden van de oorzaak achter klachten en disbalansen. In haar benadering staat geen goed of fout centraal, maar het vinden van een haalbare middenweg die past bij iemands leven. Dankzij haar meertaligheid biedt ze cultuur-sensitieve zorg en inspireert ze via social media tot een gezondere leefstijl.

Welke rol spelen zoetigheden en suiker in de Turkse eetcultuur, en hoe helpt u cliënten hiermee om te gaan?

In de Turkse eetcultuur speelt suiker een grote rol, vooral in thee, gebak en andere zoetigheden. Veel mensen drinken dagelijks meerdere koppen thee met suiker, wat bijdraagt aan een hoge suikerinname. Ik help cliënten door hen bewust te maken van hun gewoontes en bied zoetstoffen als tussenstap aan om hun suikergebruik te verminderen, zonder dat ze meteen drastisch hoeven te veranderen.

Hoe integreert u uw kennis over zoetstoffen in uw dagelijkse praktijk als diëtist?

Ik pas mijn kennis toe door cliënten te informeren over de voor- en nadelen van zoetstoffen en hoe ze deze op een verstandige manier kunnen gebruiken. Vooral bij gedragsverandering (zoals afbouwen van suikerinname) kunnen zoetstoffen een praktische oplossing zijn. Ik adviseer welke zoetstoffen beter verdragen worden en in welke situaties ze een goede vervanger kunnen zijn.

Krijgt u vanuit uw praktijk vragen over zoetstoffen?

Ja, regelmatig. Cliënten vragen vaak of zoetstoffen veilig zijn en of ze kunnen helpen bij afvallen of bloedsuikerbeheersing. Ook krijg ik vragen over bijwerkingen, zoals buikklachten bij bepaalde zoetstoffen. Ik leg dan uit dat erythritol over het algemeen goed verdragen wordt (grote hoeveelheden kunnen altijd een laxerend effect hebben) en geen nasmaak heeft, in tegenstelling tot stevia, dat niet iedereen lekker vindt of sucralose wat een kunstmatige zoetstof is.

Wat adviseert u voor de Ramadan op het gebied van suiker en zoetstoffen?

Tijdens de Ramadan raad ik aan snelle suikers te beperken omdat ze voor energiedips kunnen zorgen. Vooral thee met suiker is een grote suikerbron en erythritol kan hier een goed alternatief zijn. Omdat het een natuurlijke zoetstof is (buiten stevia). Stevia raad ik in thee minder snel aan vanwege de nasmaak, maar het werkt wel goed in koude dranken zoals cocktails of limonade.

Kunt u iets vertellen over uw lezing voor HAN-studenten over zoetstoffen?

In mijn lezing besprak ik de rol van zoetstoffen in voeding, de veiligheid ervan en hoe ze ingezet kunnen worden bij gedragsverandering. Studenten hadden veel vragen over insulinepieken, darmgezondheid en het verhitten van zoetstoffen. Ik heb ook mijn ervaring met Sukrin-producten (op basis van erythritol) gedeeld, omdat deze geen nasmaak hebben en goed te gebruiken zijn in bakrecepten. Daarnaast had ik ook wat lekkers gebakken zodat de studenten het konden proeven.

Welke misvattingen over zoetstoffen komt u vaak tegen, en hoe adresseert u deze?

Veel mensen denken dat zoetstoffen net zo slecht of slechter zijn dan suiker of dat ze automatisch schadelijk zijn voor de darmen. Maar als we eerlijk moeten zijn, is thee zonder suiker/ zoetstof toch het gezondst? Als ik dat aankaart geven clienten mij gelijk. Het heeft geen zin om hierover te discussieren, als je het zo belangrijk vindt, dan drink je je thee of koffie maar zonder enige toevoeging.

Hoe past u zoetstoffen toe in uw recepten of voedingsplannen?

Ik gebruik ze in recepten als alternatief voor suiker in dranken, baksels en desserts. Vooral Sukrin-producten (op basis van erythritol) zijn ideaal, omdat ze geen nasmaak hebben en goed werken in warme en koude bereidingen. Ik heb met veel verschillende merken gewerkt maar de reden dat ik Sukrin benoem, is omdat ik er echt positieve ervaringen mee heb. 

Zijn er traditionele Turkse recepten waarbij zoetstoffen een goede vervanger zijn voor suiker?

Ja, vooral bij Turkse thee/ koffie, sütlaç (Turkse rijstpudding), magnolia en revani (griesmeelcake). 

Hoe motiveert u cliënten die moeite hebben met minder suiker in traditionele gerechten?

Ik werk met kleine aanpassingen, zoals stap voor stap minder suiker toevoegen of een deel vervangen door zoetstoffen. Daarbij leg ik uit dat smaakpapillen wennen aan minder zoet.

Kunt u meer vertellen over uw ervaring met de multiculturele keuken en hoe dit uw benadering beïnvloedt?

Doordat ik bekend ben met verschillende eetculturen kan ik advies geven dat praktisch en haalbaar is. Ik houd rekening met tradities, gewoontes en smaakvoorkeuren en kies oplossingen die bij de cultuur passen.

Zijn er specifieke zoetstoffen die u aanbeveelt of juist afraadt?

Ik ben een voorstander van natuurlijke zoetstoffen zoals erythritol, omdat het geen effect heeft op de bloedsuikerspiegel, goed verdragen wordt, 100% natuurlijk is en geen nasmaak heeft.Stevia gebruik ik alleen in koude dranken, omdat de smaak niet altijd goed combineert met warme gerechten. Sucralose is veilig, maar heeft niet mijn voorkeur. Het is een kunstmatige zoetstof wat alsnog calorieen bevat. Sorbitol en maltitol raad ik af bij gevoelige darmen, omdat ze vaak buikklachten geven.

Hoe ziet u de rol van zoetstoffen in de toekomst van voedingsadvies en -voorlichting?

Ik verwacht dat zoetstoffen vaker als gedragsveranderingstool gebruikt zullen worden, vooral bij gewichtsbeheersing. Er zal meer aandacht komen over de invloed van zoetstoffen op het microbioom, waar nog veel onderzoek naar loopt.

Wat mist u nog bij het Kenniscentrum Zoetstoffen?

Misschien meer receptideeën, vooral voor multiculturele doelgroepen. Ook zou ik graag meer duidelijkheid zien over het effect van zoetstoffen op het microbioom, omdat hier nog veel discussie over is.